Stal 1.3243 / SK5M / HS6-5-2-5 - stal kobaltowa
Stal szybkotnąca HS6-5-2-5, znana także jako stal 1.3243, stanowi jeden z kluczowych materiałów w przemyśle obróbki metalu. Ze względu na swoją unikalną kombinację wytrzymałości, odporności na wysokie temperatury oraz doskonałe właściwości skrawające, znajduje zastosowanie w najbardziej wymagających aplikacjach.
Stal 1.3243, znana również jako SK5M lub HS6-5-2-5, to jeden z najważniejszych materiałów w świecie narzędzi skrawających. Jej unikalna kombinacja wytrzymałości, odporności na wysokie temperatury i doskonałych właściwości skrawających sprawia, że jest niezastąpiona w najbardziej wymagających aplikacjach przemysłowych. Bogaty skład chemiczny, obejmujący węgiel, chrom, molibden, wanad, wolfram i kobalt, zapewnia jej wyjątkowe właściwości. Proces hartowania stali 1.3243 wymaga podgrzania do 1200–1240 °C, z następującym chłodzeniem w powietrzu, oleju lub gazie. Wyżarzanie przeprowadza się w temperaturze 540–570 °C, co zapewnia osiągnięcie twardości w zakresie 64–67 HRC.
Stal 1.3243 jest wykorzystywana głównie do produkcji narzędzi o wysokiej wydajności skrawania, w tym wiertnic, frezów oraz narzędzi do obróbki drewna. Jej wyjątkowa odporność na zużycie i odkształcenia termiczne, a także zdolność do pracy w podwyższonych temperaturach bez utraty twardości, sprawiają, że jest niezwykle ceniona w przemyśle. W porównaniu do innych stali narzędziowych, jak 1.2379 czy stal 1.2344, stal 1.3243 oferuje wyższą odporność na zużycie i lepszą zdolność do pracy w podwyższonych temperaturach dzięki dodatkowi kobaltu. Jest to kluczowy czynnik przy wyborze materiału na narzędzia o podwyższonej trwałości.
Skład Chemiczny
Stal 1.3243 charakteryzuje się bogatym składem chemicznym, który zapewnia jej wyjątkowe właściwości. Zawiera ona:
| C | Mn | Si | Cr | Mo | V | Ni | W | Co | Nb |
| 0,93 | - | - | 4,00 | 5,00 | 1,90 | - | 6,20 | 4,80 | - |
Obróbka Cieplna
Proces hartowania stali 1.3243 wymaga podgrzania do 1200–1240 °C, z następującym chłodzeniem w powietrzu, oleju lub gazie. Wyżarzanie przeprowadza się w temperaturze 540–570 °C, co zapewnia osiągnięcie twardości w zakresie 64–67 HRC.
Właściwości Fizyko-Chemiczne
Stal ta jest niezwykle odporna na zużycie i odkształcenia termiczne. Gęstość tej stali wynosi 8,2 g/cm³, co przekłada się na jej znakomitą stabilność wymiarową oraz zdolność do pracy w podwyższonych temperaturach bez utraty twardości.
Twardość w stanie dostawy: Maksymalnie 269 HB (Brinell Hardness)
Właściwości Fizyczne i Termiczne
Przewodność cieplna: W temperaturze pokojowej wynosi około 27,4 W/mK. Wartość ta wskazuje na umiarkowaną zdolność do przewodzenia ciepła, co jest typowe dla stali szybkotnących zwiększających wydajność w wysokich temperaturach.
Współczynnik rozszerzalności cieplnej
- W zakresie temperatur 20–100 °C wynosi około 9,7 x 10^-6/K
- W zakresie temperatur 20–300 °C wynosi około 11,0 x 10^-6/K
Te właściwości przekładają się na wysoką odporność na zmiany temperatury, co jest kluczowe przy obróbce skrawaniem materiałów wymagających wysokiej precyzji. Dzięki stabilności wymiarowej w różnych warunkach pracy, stal 1.3243 jest bardzo ceniona w produkcji narzędzi.
Dobrze przeprowadzona obróbka cieplna, obejmująca hartowanie i odpuszczanie, pozwala na uzyskanie optymalnych właściwości mechanicznych i termicznych, zapewniając narzędziom wykonanym ze stali 1.3243 długą żywotność i wydajność.
Zastosowania
Stal 1.3243 jest wykorzystywana głównie do produkcji narzędzi o wysokiej wydajności skrawania, w tym wiertnic, frezów oraz narzędzi do obróbki drewna. Użytkowanie tej stali jest szczególnie powszechne w przemyśle wymagającym narzędzi o wysokiej wydajności skrawania i długiej żywotności.
Porównanie z innymi stalami narzędziowymi
W porównaniu do innych stali narzędziowych, jak 1.2379 czy 1.2344, stal 1.3243 oferuje wyższą odporność na zużycie i lepszą zdolność do pracy w podwyższonych temperaturach dzięki dodatkowi kobaltu. Jest to kluczowy czynnik przy wyborze materiału na narzędzia o podwyższonej trwałości.
Normy i Standardy
Stal 1.3243 jest produkowana głównie zgodnie z normą:
- DIN EN ISO 4957: Jest to norma określająca stali narzędziowe, w tym stali szybkotnące, które są używane do produkcji narzędzi wymagających wysokiej wytrzymałości na zużycie i odporności termicznej. Norma ta szczegółowo określa skład chemiczny, właściwości mechaniczne oraz wymagania dotyczące obróbki cieplnej dla różnych gatunków stali narzędziowych.
Poniżej znajduje się szczegółowe nazewnictwo dla tej stali według różnych standardów oraz informacje, według jakich norm jest produkowana:
Nazewnictwo Stali 1.3243 Według Różnych Norm
- DIN EN ISO 4957: 1.3243
- AISI (American Iron and Steel Institute): M35
- BS (British Standards): BM35
- JIS (Japanese Industrial Standards): SKH55
- SS (Swedish Standard): 2723
- GOST (Russian Standard): R6M5K5
- UNE (Spanish Standard): F.5613
- AFNOR (French Standard): Z90WDKCV 06-05-05-04-02
Nazwa Polska
W Polsce stal ta może być oznaczana zgodnie z europejskim standardem DIN EN ISO 4957, jednak najczęściej jest określana jako SK5M. W praktyce przemysłowej w Polsce stosuje się również międzynarodowe oznaczenia, takie jak np. AISI M35.
Podsumowanie
Stal 1.3243, dzięki swoim unikalnym właściwościom, stanowi niezastąpiony materiał w zaawansowanej technologicznie produkcji narzędzi skrawających. Jej wyjątkowa odporność na warunki ekstremalne czyni ją pierwszym wyborem dla inżynierów i specjalistów materiałowych na całym świecie.
FAQ: Stal kobaltowa 1.3243 (SK5M / HS6-5-2-5)
Stal 1.3243, znana również jako stal SK5M lub HS6-5-2-5, to wysokowydajna stal kobaltowa, która znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle narzędziowym. Dzięki swojej wyjątkowej twardości i odporności na wysokie temperatury, jest idealnym materiałem do produkcji narzędzi skrawających, takich jak frezy czy wiertła oraz narzędzia do obróbki drewna i metalu. Jej właściwości sprawiają, że jest niezastąpiona w aplikacjach wymagających precyzyjnego cięcia i długotrwałej wydajności.
W przemyśle narzędziowym stal 1.3243 jest ceniona za swoją zdolność do utrzymania ostrości nawet przy intensywnym użytkowaniu. Narzędzia wykonane z tej stali charakteryzują się długą żywotnością i minimalnym zużyciem, co przekłada się na niższe koszty eksploatacji. Ponadto, jej odporność na ścieranie i korozję czyni ją doskonałym wyborem dla producentów narzędzi przemysłowych.
Kluczowe składniki chemiczne stali kobaltowej 1.3243 obejmują węgiel i chrom, a także wysoki procent kobaltu oraz wolframu, które nadają jej wyjątkową twardość i odporność na wysokie temperatury. Dodatkowo, obecność molibdenu i wanadu zwiększa wytrzymałość stali oraz jej odporność na ścieranie. Te elementy chemiczne są starannie dobrane, aby zapewnić optymalne właściwości mechaniczne i termiczne.
Kobalt w składzie stali SK5M znacząco podnosi jej zdolność do pracy w ekstremalnych warunkach cieplnych, co jest kluczowe dla narzędzi skrawających pracujących z dużymi prędkościami. Wolfram dodaje twardości i stabilności strukturalnej, co jest niezbędne dla precyzyjnych operacji cięcia. Molibden i wanad wspierają odporność na ścieranie, co przedłuża żywotność narzędzi wykonanych z tej stali.
Stal kobaltowa 1.3243 charakteryzuje się wysoką twardością oraz doskonałą odpornością na zużycie i korozję. Jej gęstość wynosi około 8,2 g/cm³, przewodność cieplna 27,4 W/mK, a współczynnik rozszerzalności cieplnej od 9,7 do 11,0 x 10^-6/K, co sprawia, że stal ta jest odporna na deformacje termiczne. Zdolność do utrzymania stabilności strukturalnej w wysokich temperaturach jest kluczowa dla narzędzi pracujących w trudnych warunkach przemysłowych. Dzięki tym cechom stal kobaltowa jest niezastąpiona w produkcji narzędzi wymagających precyzyjnego cięcia.
Doskonała przewodność cieplna stali SK5M pozwala na efektywne odprowadzanie ciepła podczas intensywnego użytkowania narzędzi. Wysoka twardość zapewnia natomiast długotrwałą ostrość krawędzi tnących, co jest niezbędne dla precyzyjnych operacji skrawania. Odporność na korozję dodatkowo zwiększa jej trwałość w środowiskach o podwyższonej wilgotności.
Zalecane procedury obróbki cieplnej dla stali 1.3243 obejmują hartowanie oraz odpuszczanie, które mają na celu zwiększenie jej twardości i wytrzymałości mechanicznej. Proces hartowania powinien być przeprowadzany w temperaturze 1200–1240 °C, a następnie szybkie schładzanie w oleju lub powietrzu zapewnia optymalne właściwości strukturalne. Odpuszczanie odbywa się w temperaturze 540–570 °C, co stabilizuje strukturę stali.
Podczas obróbki cieplnej kluczowe jest kontrolowanie temperatury oraz czasu trwania każdego etapu procesu, aby uniknąć niepożądanych zmian strukturalnych. Hartowanie zwiększa twardość stali poprzez tworzenie martensytu, natomiast odpuszczanie redukuje naprężenia wewnętrzne i poprawia elastyczność materiału. Te procedury są niezbędne dla uzyskania optymalnych właściwości mechanicznych stali 1.3243.
Produkcja i jakość stali 1.3243 są regulowane przez międzynarodowe normy takie jak ISO oraz DIN (DIN EN ISO 4957), które określają wymagania dotyczące składu chemicznego oraz właściwości mechanicznych materiału. Te normy zapewniają spójność jakościową oraz bezpieczeństwo użytkowania produktów wykonanych z tej stali w różnych aplikacjach przemysłowych. Przestrzeganie tych standardów jest kluczowe dla producentów narzędzi skrawających.
Normy ISO oraz DIN definiują szczegółowe specyfikacje dotyczące procesu produkcji oraz testowania stali 1.3243, aby zapewnić jej najwyższą jakość i niezawodność w zastosowaniach przemysłowych. Regularne audyty oraz certyfikacje są przeprowadzane w celu potwierdzenia zgodności z tymi standardami, co gwarantuje klientom otrzymanie produktu spełniającego najwyższe wymagania jakościowe. Dzięki temu tego typu stal przemysłowa cieszy się uznaniem na rynku międzynarodowym.
Informacja prawna: Niniejszy post ma charakter wyłącznie informacyjny i służy celom handlowym i marketingowym. Firma IK Stal nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek konsekwencje wynikające z zastosowania zawartych w nim informacji. Użytkownik powinien samodzielnie zweryfikować wszystkie dane i zalecenia zawarte w tym poście, korzystając z fachowych wydawnictw i źródeł branżowych.