Z czego wykonać narzędzia ręczne, siekierki, toporki?

Stal jest materiałem do wytwarzania elementów o dużej wytrzymałości, a jednocześnie łatwym w obróbce. Ze względu na dużą ilość różnych stopów różniących się zarówno zawartością węgla, jak i obecnością rozmaitych dodatków uzyskuje się gatunki o zróżnicowanych parametrach. Jedną z bardziej popularnych grup materiału jest stal narzędziowa, która jest stosowana do produkcji wszelkiego rodzaju przedmiotów używanych do rozdzielania i rozdrabniania innych substancji, obróbki plastycznej lub skrawającej, a także do wykonywania pomiarów. Przyjrzyjmy się bliżej charakterystyce stali narzędziowej.

Czym jest stal narzędziowa?

Stal narzędziowa to określenie wielu gatunków stali o różnych parametrach, mających jednak pewne cechy wspólne. Do najważniejszych należą wysoka twardość, odporność na zużycie ścierne, a także możliwość stosowania procesów ulepszania powierzchniowego oraz hartowania. Ważna będzie też stabilność wymiarowa, odporność korozyjna oraz brak podatności na pękanie. Stopy wykorzystywane jako stal narzędziowa wyróżniają się zwykle wysoką zawartością węgla, a także pierwiastków stopowych podnoszących właściwości mechaniczne i termiczne. Będzie to np. odporność na odpuszczające oddziaływanie temperatury, ścieranie oraz poprawiające hartowność – jak molibden, wanad lub chrom – również za sprawą tworzenia węglików.

Jakie gatunki stali narzędziowej są używane najczęściej?

Stal narzędziowa występuje w wielu gatunkach. Jednym z częściej stosowanych podziałów jest rozróżnienie między stalami płytko i głęboko hartującymi. W pierwszym przypadku w grę wchodzi wyłącznie ulepszenie powierzchniowe – taki materiał jest wybierany do elementów o niewielkiej średnicy, co jednocześnie zapewnia elastyczność jej rdzenia. Przykładami takiej stali mogą być N7E, N9E, N11E, N13E. W drugim mamy do czynienia z utwardzeniem całej struktury, stale tego typu to np. N5 i N6, używane do wytwarzania siekier oraz toporków, a także narzędzi ręcznych do obróbki drewna. Narzędzia do metalu powstają z gatunków o wyższej twardości np. N11, N12, albo N13.