Jak dbać o noże ze stali nierdzewnej, aby dłużej zachowały swoją ostrość?

Przy produkcji noży wykorzystuje się różne rodzaje materiału, w zależności od tego, jakimi cechami użytkowymi oraz wytrzymałością na czynniki zewnętrzne i żywotnością ma się charakteryzować gotowy wyrób. W przypadku noży przemysłowych wymagania co do podstawowych parametrów związanych z odpornością na obciążenie ścieralnością, podatnością na udary czy obciążenia termiczne będą zwykle bardziej wyśrubowane, stąd do ich wykonania często stosuje się materiały takie, jak ceramika czy cermetale. W przypadku produktów przeznaczonych do codziennego użytku najczęściej będzie to stal na noże – w grę wchodzi zarówno najbardziej wymagająca (jeżeli chodzi o konserwację) stal wysokowęglowa, jak i rozmaite gatunki stali nierdzewnej. Jest ona szczególnie pożądana tam, gdzie narzędzie będzie wystawiane na kontakt z wodą.

Czym jest stal nierdzewna i jakiej konserwacji wymaga zrobiony z niej nóż?

Stal nierdzewna jest stopem, w którym jako dodatek zastosowano chrom, a nierzadko też nikiel oraz molibden. Ich obecność sprawia, że materiał staje się znacznie mniej podatny na korozję. W zwykłych warunkach oznacza to z reguły, że ostrze jest dobrze chronione przed wodą lub wilgocią. Nie można jednak zapominać, że jest to ściśle uzależnione od rodzaju stali – niektóre stopy, określane mianem nierdzewnych, mogą jednak w pewnym stopniu ulegać utlenianiu. W celu ochrony noży przed rdzą, warto po zmoczeniu głowni wycierać ją zawsze do sucha, a dodatkowo co jakiś czas stosować na jej powierzchni oliwkę mineralną, która wniknie w chropowatości metalu i stworzy powłokę skutecznie odcinającą dostęp tlenu. Podobnie będzie wówczas, gdy stal jest zabezpieczona dodatkową powłoką antykorozyjną. Dotyczy to jednak najdroższych noży – przy wyrobach ze średniej i niższej półki zalecana jest daleko posunięta ostrożność oraz okresowa pielęgnacja głowni. Warto pamiętać, że odpowiedniej pielęgnacji może wymagać także rękojeść, a przy nożach składanych ich oś główna.

W jaki sposób prawidłowo ostrzyć nóż?

Dla uzyskania odpowiedniej ostrości niezbędne okaże się wyszlifowanie płaszczyzn tworzących ostrze. Podstawowym parametrem, o jaki należy zadbać, będzie zawarty między nimi kąt. Jest on uzależniony do rodzaju zastosowanego materiału i zadań, do jakich nóż jest przeznaczony. W przypadku użytku codziennego na ogół sprawdzi się kąt wynoszący od 15 do 17 stopni na stronę. Tam, gdzie w grę wchodzi cięcie elementów miękkich oraz konieczność uzyskania dużej precyzji, kąt może być mniejszy i dochodzić do kilku stopni. Warto jednak pamiętać, że im mniejszy kąt, tym większa podatność na wyszczerbienie. Do procesu ostrzenia potrzebne będą ostrzałki o różnej gradacji. Jako pierwszej używa się tej, gdzie jest ona najmniejsza, co oznacza zbieranie większej ilości materiału. Następnie przechodzi się do ostrzałki średniej, a do wykończenia służy ostrzałka o najwyższej gradacji, która pracuje najdelikatniej. W zależności od posiadanych zdolności manualnych i wagi przykładanej do ostrości noża, można pracować z ostrzałką o kształcie V lub płaskim kamieniem, co będzie jednak bardzo wymagające. Warto pamiętać, że osełki kamienne moczy się wodą lub olejem. Technika ostrzenia będzie również uzależniona od szlifu ostrza – najprostsze okaże się ostrzenie noży ze szlifem jednostronnym oraz płaskim. Bardziej problematyczne okażą się ostrza ze szlifem wklęsłym lub wypukłym, jest on jednak stosowany w nożach specjalistycznych. Dla osób wymagających najwyższej jakości przeznaczone są specjalne systemy do ostrzenia noży, gdzie głownia jest osadzana w imadle i pozostaje nieruchoma, a kamień jest przemieszczany po prowadnicy, co gwarantuje uzyskanie najlepszych rezultatów.